Ήταν ένα μεσημέρι Τρίτης το Νοέμβριο του 1945 και οι δρόμοι στο Φούλαμ είχαν γεμίσει κόσμο. Δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων ήταν έτοιμοι να γίνουν μάρτυρες σε κάτι που οι περισσότεροι δεν μπορούσαν από το 1939, ενώ για κάποιους ήταν η πρώτη φορά. Πήγαιναν να δουν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, στον οποίο μία βρετανική ομάδα θα αντιμετώπιζε ξένο αντίπαλο. Η ιστορία είναι φοβερή, αλλά ΠΡΙΝ από αυτή δείτε το πιο γρήγορο κουπόνι για το στοιχημα στο κινητό σας!
Οι κάτοικοι της περιοχής νοίκιαζαν χώρο στις αυλές τους για πάρκινγκ ποδηλάτων, στις γωνίες των δρόμων άνθρωποι πουλούσαν καραμελωμένα μήλα, πορτοκάλια και προγράμματα του αγώνα, ενώ άλλοι “έσπρωχναν” εισιτήρια οκτώ φορές στην κανονική τους τιμή
Τα πεζοδρόμια ήταν γεμάτα από ένστολους στρατιώτες, εργάτες και παιδιά, όλοι τους προσπαθούσαν να φτάσουν στο Stamford Bridge.
Όλοι τους είχαν διακαή δίψα να παρακολουθήσουν τον αγώνα. Κάποιοι ανέβηκαν στις ταράτσες γειτονικών σπιτιών, άλλοι ανέβηκαν σε βαγόνια γύρω από το γήπεδο. Οι πιο τολμηροί σκαρφάλωσαν σε καμπαναριά και άλλοι από το πίσω μέρος των κερκίδων στην οροφή των σκεπών του σταδίου στα 30 μέτρα.
Επίσημα παραβρέθηκαν περίπου 75,000. Αλλά ήταν ξεκάθαρο πως ο κόσμος ήταν πολύ περισσότερος.
Τα σύννεφα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν σκορπιστεί μόλις 13 εβδομάδες νωρίτερα, με την παράδοση της Ιαπωνίας. Η ατμόσφαιρα στο νοτιοδυτικό Λονδίνο ήταν μία μεγάλη γιορτή, ασυγκράτητη ελευθερία και ενθουσιώδης προσμονή.
Στον πνεύμα συντροφικότητας από τη νίκη των Συμμάχων, μία ρωσική ποδοσφαιρική ομάδα είχε προσκληθεί στην Βρετανία. Οι Σοβιετικοί έστειλαν τους πρωταθλητές τους.
Ήταν ένας σύλλογος για τον οποίο ελάχιστοι γνώριζαν οτιδήποτε στη Βρετανία, εκτός από κάποιους δημοσιογράφους που τους είχε επιτραπεί η παρουσία σε μερικές προπονήσεις της ομάδας, όταν έφτασε στη Βρετανία.
Στις 14:25, από το τούνελ του Stamford Bridge βγήκε ένα τσούρμο καλογραμμωμένων, μυστήριων ποδοσφαιριστών που ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την Τσέλσι. Ήταν η Ντινάμο Μόσχας.
Η μακρά μάχη που και η Βρετανία και η Σοβιετική Ένωση υπέμειναν κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, λαμβάνοντας υπόψη και τις μεγάλες θυσίες του σοβιετικού πληθυσμού ενάντια στους ναζί, έκανε τους Ρώσους πολύ δημοφιλείς στη Βρετανία.
Αλλά κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων του 1945 για το μέλλον της Ευρώπης, το κλίμα έγινε καχύποπτο. Οι ΗΠΑ αρνούνταν να δώσουν τα μυστικά τους για την ατομική ενέργεια και οι Σοβιετικοί κατείχαν το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης.
Ποτέ καμία ρωσική ομάδα δεν είχε επισκεφτεί την Βρετανία νωρίτερα και το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας πίστευε ότι θα χρειαζόταν κάτι παραπάνω από έναν ποδοσφαιρικό αγώνα για να σπάσουν τα πραγματικά εμπόδια, κάτι στο οποίο πίστευε η Σοβιετική Ένωση.
Δεχόμενη πίεση από την Πρεσβείας της στη Μόσχα, η βρετανική κυβέρνηση ενέδωσε στη διεξαγωγή του αγώνα, αλλά δεν φρόντισε να παρουσιάσει τους επισκέπτες ως επίσημους καλεσμένους της Βρετανικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (FA).
Σε διάστημα εβδομάδων, οι Βρετανοί φίλαθλοι άρχισαν να επανεξετάζουν την μακρά πεποίθηση ότι είναι η ανώτερη ποδοσφαιρική σχολή. Και ο Τζορτζ Όργουελ αναφέρθηκε στην συγκεκριμένη περιοδεία ως “πόλεμο δίχως τους πυροβολισμούς”.
Οι πρώτες μέρες της επίσκεψης δεν πήγαν καλά. Η FA έστειλε την Ντινάμο Μόσχας στους στρατώνες του Ουέλλινγκτον. Δεν φρόντισε να εξασφαλίσει κρεβάτια, σεντόνια και μαξιλάρια για τους “καλεσμένους”.
Δυσαρεστημένοι, οι Ρώσοι εκπρόσωποι αρνήθηκαν να συνεχίσουν με οτιδήποτε μέχρι να διευθετηθεί το θέμα της διαμονής και να ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους. Το θέμα της φιλοξενίας λύθηκε και τελικά οι Ρώσοι παίκτες απόλαυσαν τις εγκαταστάσεις στο ξενοδοχείο Imperial.
Οι σοβιετικοί είχαν μία λίστα με 14 αιτήματα για το πως θα εξελιχθεί η περιοδεία, μέσα στα οποία το να διεξαχθούν παιχνίδια μόνο απέναντι σε επαγγελματικές ομάδες, να γίνει αγώνας απέναντι στην Άρσεναλ, οι παίκτες τους να μη φορούν αριθμούς στις φανέλες και ότι θα τους επιτραπεί μία αλλαγή σε κάθε αγώνα.
Μετά τις διαπραγματεύσεις, συμφωνήθηκε ένα πρόγραμμα τριών αγώνων. Μετά το τρίτο ματς, οι δύο πλευρές θα συζητούσαν την περίπτωση μίας ακόμη αναμέτρησης.
Ο βρετανικός τύπος δεν ανησυχούσε για την ικανότητα των επισκεπτών. Στη Evening Standard γράφτηκε: “Μην περιμένετε πολλά από την Ντινάμο. Είναι πρωτάρηδες, εργατικοί ερασιτέχνες”.
Στη Σοβιετική Ένωση το αγγλικό ποδόσφαιρο λατρευόταν.
Σε ένα ντοκιμαντέρ του 2001 , το “More Than Just Football” ο επιθετικός της Ντινάμο Μόσχας, Κονσταντίν Μπεσκόφ είπε: “Μέχρι εκείνα τα παιχνίδια, το μόνο που ξέραμε ήταν ότι η Αγγλια ήταν η γενέτειρα του ποδοσφαίρου, ότι το αγγλικό ποδόσφαιρο ήταν το καλύτερο στον κόσμο”.
Ο Λεονίντ Σολοβίοφ, ακραίος μπακ της Ντινάμο θυμάται: “Μας είπαν ότι οι Άγγλοι είναι σπουδαίοι, ότι μπορούν να κρατήσουν την μπάλα στο κεφάλι τους σε όλο το γήπεδο”
Αλλά ακόμη και αντιμέτωποι σε υποτιθέμενα πολύ ανώτερους αντιπάλους, υπήρχε πίεση να αντιπροσωπεύσουν επάξια το κομμουνιστικό τους έθνος όσο καλύτερα μπορούσαν.
Όπως αναπολεί ο Μπεσκόφ: “Θα ήταν ντροπή αν γυρνούσαμε στη Μόσχα ηττημένοι. Δεν θα μπορούσαμε να κυκλοφορήσουμε στους δρόμους”.
Τσέλσι – Ντινάμο Μόσχας
Όλα ήταν έτοιμα για την παρουσίαση της Ντινάμο Μόσχας στο κατάμεστο Στάμφορντ Μπριτζ.
Οι φιλοι της Τσέλσι σάστισαν όταν οι Ρώσοι βγήκαν στον αγωνιστικό χώρο 15 λεπτά πριν την έναρξη και άρχισαν να κάνουν προθέρμανση με επαναλαμβανόμενες ασκήσεις και πολλές μπάλες. Πίστευαν ότι ξοδεύουν άσκοπα την ενέργειά τους.
Πριν τη σέντρα, οι Ρώσοι παίκτες έδωσαν τους αντιπάλους τους από ένα μεγάλο μπουκέτο λουλουδιών, φέρνοντας σε αμήχανη θέση τους γηπεδούχους.
Κάτι που ήταν μία ευγενής συνήθεια στο σοβιετικό πρωτάθλημα, το κοινό των γηπεδούχων το θεώρησε εντελώς παράλογο. Ένας φίλαθλος φώναξε: “Τι είναι αυτό, η κηδεία της Τσέλσι;”
Με έναν τρόπο, η κραυγή αυτή έμελλε να είναι προφητική.
Στα πρώτα λεπτά, η Τσέλσι δυσκολευόταν να αντιμετωπίσει τις πάσεις και τη διαρκή κίνηση των Ρώσων, οι οποίοι στο 20λεπτό είχαν ήδη 4 σουτ στην εστία και δύο δοκάρια. Οι γηπεδούχοι ήταν στα “σχοινιά”!
Αλλά εντελώς κόντρα στη ροή του αγώνα, η Τσέλσι προηγήθηκε 2-0, εκμεταλλευόμενη αμυντική ασυνεννοησία για το δεύτερο γκολ. Έπειτα, λίγο πριν το ημίχρονο, η Ντινάμο κέρδισε πέναλτι.
Ο Σολοβίοφ, που είχε χάσει μόλις ένα στην καριέρα του, ανέλαβε την εκτέλεση. Το σουτ του χτύπησε στο δοκάρι. Θυμάται: “Κανείς από τους συμπαίκτες μου δεν είπε λέξη γι αυτό”.
Η Ντινάμο όμως ανέκαμψε. Στο 65’ ο Καρτσέφ υποδέχθηκε την πάσα του Αρχανγκέλσκι, πέρασε δύο αμυντικούς και από τη γωνία της περιοχής έκανε το 2-1. Και με ένα τέταρτο αγώνα να απομένει, ο Αρχανγκέλσκι σκόραρε ξανά για το 2-2.
Οι γηπεδούχοι πήραν την επιθετική πρωτοβουλία στη συνέχεια και μετά από μερικές αποκρούσεις του Ρώσου κίπερ, ο Τόμι Λόουτον σκόραρε με κεφαλιά για το 3-2 στο 81’.
Το φινάλε ήταν συναρπαστικό! Ο Μπομπρόφ εκμεταλλεύτηκε τις κόντρες για να ισοφαρίσει σε 3-3, με το κοινό στις κερκίδες να διαμαρτύρεται για offside.
Όταν ακούστηκε το τελικό σφύριγμα, οι φίλαθλοι έτρεξαν στο χορτάρι και πήραν τους Ρώσους παίκτες στους ώμους τους, κουβαλώντας τους προς τα αποδυτήρια.
“Η Ντινάμο ήταν μία από τις πιο γρήγορες ομάδες που έχω δει στη ζωή μου. Άλλαζαν την μπάλα μεταξύ τους με έναν περίπλοκο τρόπο” θυμάται ο Λόουτον.
Ο Τζον Χάρις, αρχηγός της Τσέλσι είπε: “Τουλάχιστον δύο σουτ του Λόουτον ήταν εκτελεσμένα με τέτοιο τρόπο που κανένας τερματοφύλακας δεν θα μπορούσε να αποκρούσει, αλλά ο Κόμιχ πετάχτηκε σαν τίγρης και τα μπλόκαρε.”
Το βρετανικό κοινό αγάπησε τον Κόμιχ, ο οποίος παρότι μετρίου αναστήματος είχε πολύ μακριά χέρια και απαράμιλλη εκρηκτικότητα. Από τότε έμεινε γνωστός ως ο “Τίγρης” Κόμιχ. Αργότερα έγινε ο μέντορας του Λεβ Γιασίν.
Κάρντιφ – Ντινάμο Μόσχας
Η Κάρντιφ ήταν η επόμενη αντίπαλος των Ρώσων. Και στην πρωτεύουσα της Ουαλίας, οι σοβιετικοί έτυχαν εξαιρετικής υποδοχής δεχόμενοι αναμνηστικά δώρα, που βρίσκονται ακόμη στο μουσείο της ομάδας σήμερα.
40,000 θεατές παραβρέθηκαν στο γήπεδο και η μετάδοση του αγώνα έγινε από το εθνικό ραδιόφωνο των σοβιετικών.
Το άγχος που είχαν οι Ρώσοι στο πρώτο ματς με την Τσέλσι εξαφανίστηκε απέναντι στην Κάρντιφ.
Η ουαλική ομάδα ήταν 0-3 πίσω στο σκορ μέσα στα πρώτα 25 λεπτά. “Καταιγίδα” η Ντινάμο στο δεύτερο ημίχρονο διέλυσε την Κάρντιφ με 1-10! Ήταν η μεγαλύτερη ήττα βρετανικής ομάδας από ξένο αντίπαλο.
Άρσεναλ – Ντινάμο Μόσχας
Η ΄Άρσεναλ είχε απουσίες, αφού αρκετοί παίκτες της βρίσκονταν ακόμη σε στρατιωτικές βάσεις ανά τον κόσμο.
Ο αγωνας σημαδεύτηκε από την πυκνή ομίχλη, με τους Ρώσους να ζητούν την αναβολή, αλλά η FA είχε ήδη πουλήσει τα εισιτήρια και το ματς διεξήχθη.
Με καχυποψία οι Ρώσοι, επέμεναν να σφυρίξει τον αγώνα ο Ρώσος διαιτητής Λάτισεφ, ο οποίος έπειτα ήταν ο άρχων στον τελικό του Μουντιάλ το 1962.
Το παιχνίδι ήταν προγραμματισμένο να διεξαχθεί στο White Hart Lane της Τότεναμ, αφού το Highbury ήταν ακόμη κατειλημμένο από τον Υπουργό Άμυνας ως κέντρο της Αντιαεροπορίας.
Οι ουρές έξω από το γήπεδο ξεκίνησαν από τα μεσάνυχτα και το πρωί είχε μαζευτεί τόσος κόσμος, που χρειάστηκε η αστυνομία για να ανοίξει ο χώρος. Περίπου 54,000 φίλαθλοι βρέθηκαν στο γήπεδο.
Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής, οι Ρώσοι άνοιξαν το σκορ στο 1ο λεπτό, δίχως η Άρσεναλ να ακουμπήσει την μπάλα. Οι περισσότεροι στο γήπεδο δεν είδαν το γκολ λόγω της ομίχλης.
Το ματς ήταν πολύ σκληρό, ο κίπερ της Άρσεναλ, Γουίν Γκρίφιθς δέχθηκε χτυπήματα στο κεφάλι και στο ημίχρονο δεν ήξερε πόσο ήταν το σκορ.
Οι κανονιέρηδες ανέτρεψαν το σκορ στο ημίχρονο (3-2). Στο δεύτερο μέρος οι Ρώσοι ισοφάρισαν από θέση offside και λιγο αργότερα ο Λάτισεφ απέβαλε παίκτη των γηπεδούχων. Το 3-4 ήρθε πάλι από θέση offside, ενώ νωρίτερα δεν δόθηκε πέναλτι στους Άγγλους.
Η φαρσοκωμωδία συνεχίστηκε όταν ακυρώθηκε άδικα γκολ της Άρσεναλ! Ο προπονητής της Άρσεναλ, Τζορτζ Άλισον είπε στη ρωσική πρεσβεία ότι παραδίνονται για να σταματήσει αυτή η ανοησία.
Το ματς συνεχίστηκε και οι φιλοξενούμενοι διατήρησαν το προβάδισμά τους. Οι περισσότεροι από το κοινό έπρεπε να περιμένουν μέχρι την επόμενη μέρα για να διαβάσουν το σκορ στις εφημερίδες. Όπως έγραψε η Daily Mail: “Ήταν ένα από τα πιο συναρπαστικά παιχνίδια, που 54,000 θεατές δεν είδαν”.
O αντίκτυπος του αγώνα έβαλε σε κίνδυνο την περιοδεία, αλλά η απελπισία των Βρετανών να κερδίσουν τους Ρώσους και το γεγονός ότι τα παιχνίδια έφεραν πολλά λεφτά, έφερε και τέταρτο αγώνα. Η Ντινάμο ταξίδεψε βόρεια.
Ρέιντζερς – Ντινάμο Μόσχας
Στη Γλασκώβη, η δίψα για τον αγώνα ήταν τόσο μεγάλη, που τα εισιτήρια πωλούνταν στη μαύρη αγορά δέκα φορές παραπάνω από την αρχική τους αξία.
Η Ντινάμο άνοιξε το σκορ με φάουλ του Καρτσέφ και συνέχισε να κυριαρχεί στον αγώνα. Ο Κόμιχ απέκρουσε πέναλτι των Σκωτσεζων και λίγο αργότερα ήρθε το πιο εντυπωσιακό γκολ της περιοδείας. Η Daily Telegraph περιέγραψε το τέρμα του Καρτσέφ ως “το πιο τέλειο γκολ που έχει μπει στο Ιbrox”.
Στο δεύτερο ημίχρονο η Ρέιντζερς αντέδρασε και ισοφάρισε με πέναλτι στα τελευταία λεπτά. Ο αγώνας ολοκληρώθηκε 2-2.
Οι Βρετανοί προσπάθησαν να ορίσουν και πέμπτο αγώνα με μία επίλεκτη ομάδα της χώρας για να καταφέρουν να κερδίσουν τους Σοβετικούς, όμως η Ντινάμο αποχώρησε έναν μήνα μετά την άφιξή της στο “νησί”.
Στις 7 Δεκεμβρίου του 1945, το ραδιόφωνο του BBC ανακοίνωσε: “Οι Ρώσοι έφυγαν”. Ήταν τόσο μεγάλος ο αντίκτυπος της επίσκεψης, που όλοι οι ακροατές ήξεραν σε ποιους Ρώσους αναφέρεται.
Όπως αναφέρει ο Ντέιβιντ Ντάουνινγκ, συγγραφέας του βιβλίου Passovotchka για τη συγκεκριμένη περιοδεία “Μπορεί να κέρδισαν μόνο δύο αγώνες, αλλά το στυλ παιχνιδιού τους άφησε μία αύρα μαγείας στον αέρα”.
Μετά την αναχώρηση της Ντινάμο, ο Όργουελ έγραψε: “Τώρα που η σύντομη επίσκεψη της Ντινάμο ολοκληρώθηκε, μπορούμε να πούμε δημόσια αυτό που πολλοί άνθρωποι σκέφτονται και συζητούν στα σπίτια τους, ακόμη και πριν την άφιξή της ομάδας. Ότι.. αν η επίσκεψη αυτή είχε κάποιο αντίκτυπο στη Αγγλο – Σοβιετικές σχέσεις, μόνο αρνητικός μπορεί να είναι”.
Με τον Ψυχρό Πόλεμο ενεργό, οι Βρετανοί σταμάτησαν να βλέπουν θετικά τον Στάλιν και οι ποδοσφαιρικές τους σχέσεις διακόπηκαν. Η πρόσκληση των Ρώσων στην FA για ανάλογη επίσκεψη απορρίφθηκε το 1946.
Στη Μόσχα, οι παίκτες της Ντινάμο είχαν γίνει ήρωες και τους απονεμήθηκαν βραβεία, ενώ δημιουργήθηκε μιούζικαλ με θέμα την επίσκεψη στη Βρετανία. Αργότερα εκδόθηκε βιβλίο με τιτλο 19-9 (το σύνολο των τερμάτων), το οποίο πανηγύριζε την αήττητη περιοδεία.
